Anneke van de Velde - Koudijs - 1940

Mevrouw van de Velde is een dochter van Henk Koudijs, de oprichter van de firma Koudijs. De naam van het bedrijf dat sinds 1916 bestaat, begon met de verkoop van kachels en fornuizen, maar het assortiment breidde uit met andere elektrische apparaten. Koudijs mocht de etalage van de manifacturenzaak van zijn vader Adam Lodewijk Koudijs gebruiken, om gloeilampen te tonen. Hierover vertelde dochter Anneke van de Velde - Koudijs tijdens een ander interview en dat zij zich nog een liedje herinnert naar aanleiding van het gebruik van de etalage van de manifacturenzaak. Dat liedje ging als volgt:

Toen Amstelveen een dorpje was, zonder elektra, zonder gas,
toen woonde er een winkelier, hij is nu rustend - en zit ook hier.
Boven zijn naam stond ALK, dat is de naam van Henk, zijn pa:
Hij deed in broeken, band en koord, pyama's enzovoort
In het kruis van een directoir lag een schakelaar!

In de artikelen over de Firma Koudijs staat al veel informatie over de ontwikkelingen vanaf 1916 en het honderd jarig bestaan, maar Anneke van de Velde ? Koudijs, vertelde de redactie nu een stukje privé geschiedenis over de Tweede Wereldoorlog.

Het gezin Koudijs woonde destijds aan de Handweg nr 39 in een twee onder één kap woning, een groot huis. Anneke vertelde dat in de Tweede Wereldoorlog een oudere broer zich vaak moest verstoppen onder de vloer van de keuken, als er weer Duitsers in de buurt waren. Ook was Koudijs zo slim om zijn auto te verstoppen onder een hooibaal van een boerderij aan de overkant.


(Foto Amstelveenweb.com - 2017)

Boerderij rond 1960 geschilderd, aan de Handweg waar de auto van Koudijs stond verborgen
Links op het schilderij is in de verte de kazerne van de marechaussee te zien.


(Foto Amstelveenweb - Bron Gemeentearchief Amstelveen)

De twee onder een kap woning aan de Handweg van de familie Koudijs waar zij woonden tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Het linker deel is nr 39.
Haar vader ruilde achter de rug van de Duitsers, radiootjes voor eten, zodat het gezin niet teveel hoefde te lijden onder de voedselschaarste. Op een dag kwamen de Duitsers om hun huis en dat van de buren te vorderen. Zij wilden dat als uitkijkpost gebruiken. De buren gaven meteen toe, maar vader Koudijs was hier niet van gecharmeerd, want hij vond het niet plezierig dat zijn gezin samen woonde met de Duitsers. Er was geen keus, dus er kwamen twee Duitsers op de zolder wonen en op het dak werden een uitkijktoren gebouwd en zoeklichten geplaatst. In die tijd was er vanaf het dak nog goed uitzicht naar Schiphol.


(Foto Amstelveenweb - Bron Gemeentearchief Amstelveen)

Achterkant van de woning. Hier is niet meer te zien dat de Duitsers een uitkijktoren op het dak hadden gemaakt.


(Bron: Gemeentearchief Amstelveen-2002)

In de nacht van 15 november 1940 werden aan de Janselaan de kassen per vergissing door de Engelsen gebombardeerd.
Anneke herinnert zich deze aanval en het neerstorten nog goed. De laan heet sinds 1980 Sportlaan
Ook is er eens een Engels vliegtuig neergeschoten dat neerstortte bij de Nesserlaan.
De Engelse piloot overleefde de crash, maar werd gevangen genomen.
Met de Duitsers in huis kreeg de familie Koudijs ook wel witbrood met spek en Anneke kreeg zelfs een hangertje van de Duitser met het wapen van Düsseldorf. Ook al waren deze Duitsers erg vriendelijk voor de familie, vader Koudijs vond het toch niet prettig dat zijn gezin samen met de Duitsers woonde, dus vertrok in 1943 het jonge gezin naar Ermelo op de Veluwe, terwijl hij het huis bewaakte. In Ermelo hadden ze een redelijk goed leven, dus toen de familie weer herenigd was in Amstelveen, begreep Anneke dat ze het lang niet zo slecht had gehad als menig klasgenoot.


(Foto Amstelveenweb.com - 2017)

Tweede Distributie Stamkaart van Anna Koudijs uit 1946.
Distributiebonnen werden gebruikt indien maatregelen voor een eerlijke verdeling van goederen over de bevolking door middel van rantsoenering noodzakelijk waren, zoals in de Tweede Wereldoorlog. De Eerste Distributiestamkaart werd vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in Nederland ingevoerd. De kaart uitwisselen met anderen (familieleden en anderen) was verboden. De Tweede Distributiestamkaart werd door de Duitse bezetter ingevoerd door de vele vervalsingen en om de duizenden onderduikers van voedsel af te snijden. Wie immers geen stamkaart had, kon geen bonnen krijgen en dus ook geen voedsel en andere goederen kopen. Om aan de Tweede Distributiestamkaart te komen, moest men zich eerst bij de overheid melden met het Persoonsbewijs. Was dit in orde (er waren wel vervalsingen in omloop), dan kreeg het Persoonsbewijs en de Stamkaart een controlezegel opgeplakt. Zat men ondergedoken (deze mensen hadden veelal een vervalst Persoonsbewijs), dan kon men zich niet legaal melden en dus verkreeg men geen stamkaart en dus ook geen distributiebonnen.

Na de oorlog werd Henk Koudijs opgepakt door de Nederlandse politie, want hij had natuurlijk met de Duitsers ?samengewerkt?. Niets was minder waar, hij bleef alleen in zijn huis bij de Duitsers omdat hij zijn eigendommen wilde bewaken. Gelukkig werd hij na een intensief gesprek weer vrijgelaten en kon de firma Koudijs de zaak in de Stationsstraat weer verder opbouwen. Anneke van der Velde ? Koudijs heeft ook nog meegewerkt in de zaak van haar vader en deed voornamelijk de administratie en boekhouding. Zij is wel trots dat de zaak van haar vader nu al geleid wordt door de vierde generatie en blijft de ontwikkelingen volgen zolang het kan.


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

Het twee onder een kap huis aan de Handweg waar de familie Koudijs in de linker woning heeft gewoond. De voordeur bevond zich aan de zijkant van het huis, maar deze is in later tijden naar de voorgevel verplaatst.

---

In het Amstelveens Nieuwsblad stond een overlijdensbericht dat op 14 augustus 2024 na een intens en mooi leven Anneke van de Velden - Koudijs is overleden op 91 jarige leeftijd. 'Onze bijzondere, belangstellende moeder en schoon-moeder, onze trotse, lieve omie en superomie. Zij was sinds 18 april 2011 weduwe van Hans van de Velde. Zó lief, zó betrokken, zó vol levenslust.
De redactieleden van Amstelveenweb zijn dankbaar dat Anneke ons haar verhaal over het ouderlijkhuis van de familie Koudijs destijds heeft verteld. Zo blijft een stukje geschiedenis bewaard.