Arjen Siegmann van CDA over de Amstelveense Perspectiefnota 2023

Raadsvergadering 13 juli 2022 – Perspectiefnota Arjen Siegmann CDA-Amstelveen

'Voorzitter, geachte collega’s van de raad, college,

Ik heb maar enkele minuten en wil dat wijden aan het belangrijkste onderwerp van de perspectiefnota. De perspectiefnota bevat een schokkende reeks cijfers: de uitgaven aan sociaal domein. Van 64 miljoen in PN 2018 tot 90 miljoen in PN 2023. Een stijging van 25 miljoen euro in 6 jaar tijd. We geven per werkdag 364.000 euro uit aan Jeugd, Zorg en Werk (elk circa een derde). De oorzaak van deze stijging komt vooral van de Jeugdhulp, van 15 naar 29 miljoen.

Nu lees ik wat teksten over deze stijging in Bijlage 1, waar een beschouwing over de oorzaken wordt gegven. De oorzaken, ik geloof het meteen, maar het blijft wonderlijk dat een stad als Amstelveen met een meer dan doorsnee rijke en gezonde bevolking, zoveel kosten maakt op Jeugdhulp, meer dan dat we van het Rijk vergoed krijgen.

Interessant is de manier hoe het college de toekomstige kostenstijgingen in de hand wil houden. Steekwoorden “resultaatgerichte bekostigingsvariant”, Een plan om de “control op de ontwikkelingen in de jeugdhulp te verbeteren”, instrumenten en “informatiemanagement.” Dit klinkt goed, maar vooral het woord “instrumenten” doet me denken aan een orkest. De teksten in bijlage 1 klinken als het gepiep en gekraak van muzikanten die hun instrumenten stemmen vlak voordat het concert begint.

(Foto Amstelveenweb.com - 2022)

Arjen Siegmann fractievoorzitter van CDA-Amstelveen in de raadzaal op 29 juni 2022

In plaats van een Ouverture, denk aan Ouverture Egmond. De opening zet de toon, en er opent zich een muzikaal landschap. Ik mis die toon, het landschap en de verbeelding. Het is instrument hier en informatiemanagement daar. En ondertussen kijk ik naar de tabel onderaan pagina 9. 64 miljoen in 2018, 65 miljoen, 68 miljoen, 74 miljoen, 80 miljoen, 89 miljoen en dan: 90,6 miljoen voor PN 2023.

Ik maak me hier ernstig zorgen over. Niet alleen omdat het om geld gaat, maar omdat er een werkelijkheid, een leefwereld schuilgaat achter de getallen. Zoals Damiaan Denys, psychiater, het verwoordt: Nederland is mentaal ziek. En het is misschien wel het overdreven aanbod aan hulp dat ons niet beter, maar zieker maakt. De hoge uitgaven zijn daarmee geen goed teken, maar een teken dat we het helemaal verkeerd aanpakken.

Trouwens, dat zegt ook de arbitragecommissie van de VNG: gemeenten moeten op een andere manier de Jeugdhulp organiseren. Stop met het aanbieden van gratis hulp voor lichte problemen en concentreer je op de echte crises: de zware psychische problematiek en crises in gezinnen. De lichtere hulp kan blijven, maar met een grote eigen bijdrage. Bovenstaand zou mijn voorstel zijn voor een opening, een richting. De Ouverture die ook het coalitieakkoord lijkt te ontberen op dit vlak. Ik lees daar bij het Sociaal Domein, tussen alle kleurige plaatjes, NIETS over kosten. Dat vind ik weinig verantwoord.

Terug naar pagina 9. Je hoeft geen profetische gaven te hebben om te voorspellen hoe deze reeks verder gaat. Het lijkt me dan ook goed om twee voorspellingen te doen. Het is een risico en ik zit er vast naast, maar het scherpt de geest. Achteraf gepraat is makkelijk. Vooraf een voorspelling doen maakt dat we kunnen leren. Klopt mijn beeld van de werkelijkheid, of niet? De eerste voorspelling: de kosten sociaal domein in de PN2024 gaan naar €100 miljoen.

De tweede voorspelling is deze: de oplossing voor Jeugdhulp zal alleen ontstaan als we ons houden aan de financiële randvoorwaarden. Die zullen ons dwingen om keuzes te maken, voor jongeren en gezinnen in een crisis. Die hebben meer zorg nodig dan ze nu kunnen krijgen. En de lichtere problematiek, daar zullen mensen (ouders) een normale bijdrage voor moeten betalen. Ook dat kan een positieve bijwerking hebben. Waar mensen voor betalen, dat nemen ze meer serieus.

Voorzitter, ik heb gezegd.'

(Econoom Arjen Siegmann is door de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) op 25 januari 2022 benoemd tot bijzonder hoogleraar op de leerstoel ‘Waardenvol Werk en Christelijk Sociaal-Denken’ binnen de School of Business and Economics (SBE)