De coronacrisis heeft grote impact op de mentale gezondheid

Tijdens de tweede corona golf, in het najaar van 2020, is de Gezondheidsmonitor (pdf 26 pagina’s) afgenomen door de GGD. Daarmee wordt elke vier jaar onderzocht hoe het staat met de gezondheid van onze inwoners van 18 jaar en ouder. Uit de resultaten blijkt dat de mentale gezondheid afgelopen jaren achteruit is gegaan en dat de coronacrisis daar grote impact op heeft. Maar er is ook goed nieuws. Amstelveners hebben gemiddeld genomen een betere lichamelijke gezondheid dan de rest van Nederland en onze leefstijl is verbeterd.

De Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen is het periodieke gezondheidsonderzoek van de GGD Amsterdam onder zelfstandig wonende inwoners van 18 jaar en ouder in de regio Amstelland (Aalsmeer, Amstelveen, Diemen, Ouder-Amstel en Uithoorn). De monitor helpt de gemeenten bij het opstellen van het lokale volksgezondheidsbeleid.

Coronacrisis en de gezondheidsmonitor. De Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2020 is uitgevoerd in de periode van 10 september tot en met 16 december 2020, tijdens de tweede coronagolf. De uitkomsten van deze grootschalige gezondheidsenquête zijn beïnvloed door de coronacrisis. Immers, zo’n 1.700 inwoners van Amstelveen (3%) hadden op dat moment zelf corona gehad, met soms langdurige gevolgen voor de gezondheid.

Daarnaast beïnvloedde de coronapandemie in meer of mindere mate het dagelijks leven en welbevinden van alle inwoners. In de gezondheidsenquête is om die reden aan de respondenten gevraagd om aan te geven wat de invloed van de coronacrisis was op een groot aantal gezondheidsthema’s. Zo kunnen we de resultaten van de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen duiden in het licht van de coronacrisis.

(Foto Gemeente Amstelveen - 2021)

Marijn van Ballegooijen (PvdA) wethouder Zorg en Welzijn bij de campagnebus van Stoptober op vrijdag 10 september 2021. Tussen 2016 en 2020 daalde het aantal rokers in Amstelveen, met meer dan 3500, van 17% naar 12%. Amstelveen loopt daarmee voor op de landelijke gemiddelde

Mentale gezondheid achteruitgegaan door corona. Uit de gezondheidsmonitor bleek dat 37% van onze inwoners matige psychische klachten heeft en 5% heeft ernstige psychische klachten. Een kwart van de Amstelveners gaf eind 2020 aan zich door de coronacrisis angstiger te voelen, 17% voelde zich depressiever en 27% meer stress. Psychische klachten komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en vaker bij de jongere volwassenen (18-34 jarigen). Werk is de grootste bron van stress, gevolgd door familie, geldzaken, gezondheid en relaties. Eind 2020 voelde meer dan 50% van de Amstelveners zich (matig of ernstig) eenzaam en 12% voelt zich ernstig eenzaam. Dat is meer dan landelijk. Ruim een vijfde van de inwoners van Amstelveen voelt zich eenzamer sinds de coronacrisis. Amstelveners van niet niet-Nederlandse herkomst voelen zich vaker eenzaam dan Amstelveners van Nederlandse herkomst.

“Dit zijn zorgwekkende cijfers. Mentale problematiek en eenzaamheid zijn problemen in onze stad. Vanuit de gemeente besteden we veel aandacht aan deze onderwerpen en aan het welzijn van onze inwoners. Tijdens de coronacrisis heb ik gezien dat onze maatschappelijke organisaties, zoals welzijnsorganisatie Participe, de vrijwilligerscentrale, de Zonnebloem, Amstelveen Sport en vele anderen hun uiterste best doen om er te zijn voor onze inwoners en creatief te werk gaan binnen wat kan tijdens de maatregelen. We hebben met alle zorgpartijen een Alliantie opgericht tegen eenzaamheid, om dat sneller te signaleren en er wat aan te doen. Ik ben ontzettend trots op alle bewonersinitiatieven van afgelopen jaar waarin bewoners elkaar steunden. Deze gezondheidsmonitor laat zien hoe nodig dat was, en nog steeds is. En als je je niet goed voelt, zoek dan hulp en maak het bespreekbaar, bijvoorbeeld bij de huisarts”, geeft Marijn van Ballegooijen (PvdA) wethouder Zorg en Welzijn aan.

Betere ervaren gezondheid en gezondere leefstijl. In Amstelveen ervaart 82% van de inwoners hun eigen gezondheid als (zeer) goed, dat is meer dan gemiddeld in Nederland 79%). Ook hebben Amstelveners, minder vaak dan gemiddeld in Nederland, een langdurige ziekte of aandoening of ernstige beperking. Binnen Amstelveen zijn er wel verschillen: ouderen en inwoners met een kwetsbare sociaaleconomische positie geven vaker aan gezondheidsproblemen te hebben.

Tussen 2016 en 2020 daalde het percentage rokers in Amstelveen van 17% naar 12%. Amstelveen loopt daarmee voor op de landelijke dalende trend in het aantal rokers. Ook het overmatig alcoholgebruik is afgenomen. Die daling is gedeeltelijk te verklaren door de coronacrisis, die maakte dat mensen minder uit konden gaan. Amstelveners hebben ook minder vaak dan landelijk gemiddeld te maken met overgewicht (31%) of ernstig overgewicht (11%).

In Amstelveen wordt tevens meer gesport dan gemiddeld in Nederland. 50% van de Amstelveense volwassenen zegt actief te sporten. Het aantal mensen dat voldoet aan de beweegnorm is met 49% gelijk aan het Nederlands gemiddelde. Door de coronacrisis zegt 35% van de inwoners minder te bewegen en sporten. 20% zegt juist meer te bewegen of sporten, vooral jongvolwassenen en hoogopgeleiden. Inwoners met een laag opleidingsniveau hebben het hoogste risico op ernstig overgewicht. Deze groep heeft minder lichaamsbeweging en doet minder aan sport. Bijna de helft van de inwoners met een laag inkomen geeft aan onvoldoende geld te hebben om het lidmaatschap van een sportclub of vereniging te betalen.

'Op het gebied van gezonde leefstijl doen we het goed. Ik ben blij met de sterke daling van het aantal rokers in de stad en dat inwoners zich gezond voelen, gezond leven en sporten. Maar over de verschillen in ervaren gezondheid en gezonde leefstijl tussen inkomensgroepen maak ik me wel zorgen. We zijn met onze partners in de stad aan het kijken hoe we hen nog beter kunnen bereiken en kunnen ondersteunen' zegt wethouder Van Ballegooijen.