Nibud is kritisch over het wetsvoorstel 'Wet studievoorschot hoger onderwijs'

Het Nibud is kritisch over het wetsvoorstel 'Wet studievoorschot hoger onderwijs', waarin een nieuw stelsel van studiefinanciering wordt geïntroduceerd. Belangrijke punten uit het wetsvoorstel zijn, dat de basisbeurs wordt vervangen door een studievoorschot, waarmee studenten de huidige basisbeurs kunnen lenen. De studieschuld kan tegen een gunstige terugbetaalregeling worden afgelost door een langere terugbetaaltermijn (35 i.p.v. 15 jaar) en een ruimere draagkrachtregeling. Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) vindt, dat de focus teveel ligt op de lage maandlasten na het afstuderen en niet op het zo snel mogelijk terugbetalen van de schuld.

(Bron Amstelveenweb.com - 2014)

NIBUD: 'Een langere duur van de terugbetaling heeft echter diverse gevolgen: het brengt met zich mee, dat een student over de gehele looptijd genomen een hoger bedrag betaalt voor dezelfde hoogte van de studieschuld bij 35 jaar dan bij 15 jaar'

Zorgen over terugbetalingsregeling

Het Nibud maakt zich zorgen over de wijze, waarop in het wetsvoorstel de nadruk wordt gelegd op de soepelere terugbetalingsregeling. In het voorstel wordt herhaaldelijk de verlichting van de terugbetaallasten benadrukt, en daarmee aangegeven, dat de financiële verplichtingen van de betaling van rente en aflossing na afronding van de studie 'meevallen'.

Een langere duur van de terugbetaling heeft echter diverse gevolgen: het brengt met zich mee, dat een student over de gehele looptijd genomen een hoger bedrag betaalt voor dezelfde hoogte van de studieschuld bij 35 jaar dan bij 15 jaar. Ook draagt het er toe bij, dat 'het hebben van schulden' normaal is, terwijl er op ingezet zou moeten worden, dat 'het aanpakken van schulden' normaal is. Er wordt dus een verkeerd signaal afgegeven.

Het Nibud pleit er dan ook voor, dat het uitgangspunt zou moeten zijn, dat wordt gekeken hoe iedere oud-student in zijn situatie zo snel mogelijk de studieschuld kan aflossen in plaats van te benadrukken, dat de terugbetalingsregeling heel soepel is en een studieschuld na afronding van de studie lage maandlasten met zich mee brengt. Een dergelijk beeld zou namelijk kunnen leiden tot een verschuiving van de leenmentaliteit in zijn algemeenheid ('het is niet erg om te lenen') en tot meer, of extra 'onnodig' lenen.

Framing

Volgens het Nibud is er veel te winnen in de communicatie rondom het studievoorschot. Het Nibud pleit ervoor, dat studieschulden en de aflossing ervan worden dusdanig gepositioneerd en geframed worden, dat het 'zo snel mogelijk aflossen' -binnen de financiële mogelijkheden die er zijn- de norm en standaard wordt.

Het Nibud ziet hier diverse mogelijkheden toe:

-Communiceer niet over de 'lage' maandlasten bij het afbetalen van een studieschuld, maar over de voordelen van het zo snel mogelijk aflossen van de schuld.

-Maak de standaardoptie voor aflossing van de studieschuld 15 jaar in plaats 35 jaar (dit wordt dan het vooringevulde aantal jaren). Hiermee wordt niet gezegd, dat de aflostermijn naar 15 jaar moet, maar dat bij de aanvraag bij de aflossing, hier de default op staat.

-Schaf de aanloopfase van 2 jaar af en laat studenten direct beginnen met terugbetalen. Zij behouden immers sowieso het uitstel van terugbetaling als het financieel niet haalbaar is en/of door gebruik te maken van de 5 'jokerjaren'. Zo went een starter niet aan zijn nieuwe inkomen en moet hij dat na 2 jaar deels weer inleveren.

Landelijke registratie van studieschulden

Om afgestudeerden te beschermen voor te hoge maandlasten na hun studie, is het Nibud voorstander van een landelijke registratie van studieschulden. Nu studenten nog hogere schulden zullen krijgen en schulden ook nog meer voor zullen gaan komen, is het wenselijk dat studieschulden, net als andere leningen, geregistreerd staan. Zo kunnen bij een kredietaanvraag alle financiële verplichtingen in ogenschouw worden genomen. Dit zal er uiteindelijk toe leiden dat een consumptief, of hypothecair krediet verantwoord is.

Op dit moment vragen hypotheekverstrekkers al naar de hoogte van de studieschuld bij een hypotheek aanvraag, maar zij kunnen het antwoord van de consument niet controleren. Alleen door registratie kunnen hypotheekverstrekkers een volledig beeld krijgen van degene die een hypotheek aanvragen. Een dergelijk register voor hypotheekverstrekkers zou via DUO kunnen verlopen, of via het BKR. Lees de uitgebreide reactie van het Nibud op het voorstel voor het nieuwe stelsel van studiefinanciering (pdf 9 pagina’s). Goed voorbereid starten met je studie met het Studentenpakket.