Presentatie van historische boeken in de Johannes Kapel in Amstelveen

Aan de Amsterdamseweg staat de Johannes Kapel, een voormalige kerk die gebruikt werd door de Evangelisch Lutherse gemeente tot 2015. In 2016 werd het gebouw verkocht en dient nu voor veel functies, waaronder het Spoon Culinair Centrum. Het was daar, dat op donderdag 22 februari 2018 genodigden hartelijk werden ontvangen om de feestelijke boekpresentatie van twee historische boeken over Amstelveen mee te maken. Het zijn de boeken 'Jaren van verduistering -De bezettingstijd in Amstelveen ' van wijlen Tini Visser en 'De westkant van de Amstel, duizend jaar Amstelveen in de stroom van de tijd' van Maureen van Munster en Peter van Schaik. Deze werden herpubliceerd om de geschiedenis van Amstelveen weer onder de aandacht te brengen.

(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

De Johannes Kapel aan de Amsterdamseweg 311. De kapel is gebouwd in 1928 naar een ontwerp van architect Arnold Ingwersen en ontleent haar naam aan de apostel Johannes. Tegenwoordig is de kerk in gebruik als Spoon Cultureel Culinair Centrum door mevrouw Ingeborg Merkx

Nadat de ruim 80 genodigden waren voorzien van een drankje en een (zit)plaats hadden gevonden, heette de gemeentesecretaris Bert Winthorst een ieder welkom. Hij vertelde dat hij gevraagd was om deze presentatie te leiden en besefte pas toen hij met name het dikke boek van Tini Visser in handen kreeg, dat hij even flink door moest lezen. Winthorst vroeg Herbert Raat (VVD) wethouder Financiën, Handhaving, Zorg, Wonen, Vastgoed, A9, Stadshart van de Gemeente Amstelveen, het een en ander over de boeken. Deze zei: ‘De heruitgave van de boeken is een belangrijke stap in het vergroten van het historisch besef in Amstelveen. Voor ons is dit pas het begin.’


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

Bert Winthorst, gemeentesecretaris van de gemeente Amstelveen treedt op in de rol van presentator
en verwelkomt de meer dan 80 genodigden in de Johannes Kapel


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

Het schrijversduo van de Vereniging Historisch Amstelveen Maureen van Munster en Peter van Schaik zitten op de eerste rij

Mevrouw Maureen van Munster en de heer Peter van Schaik werden gevraagd hun boek 'Nieuwer-Amstel en Amstelveen 1000 jaar historie' volledig onder handen te nemen en zij hebben de opdracht uitgevoerd, waarbij zij het ook aanvulden met recente ontwikkelingen en historische foto’s. Beide auteurs waren aanwezig en de heer Van Schaik mocht nog een korte toelichting geven. Vervolgens kreeg hij uit handen van wethouder Raat het eerste exemplaar van 'De westkant van de Amstel, duizend jaar Amstelveen in de stroom van de tijd' overhandigd.


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

Bert Winthorst presenteert het bijgewerkte boek 'De westkant van de Amstel, duizend jaar Amstelveen in de stroom van de tijd'. De eerste versie van het boek heette 'Nieuwer-Amstel en Amstelveen-1000 jaar historie' en werd in maart 2006 gepubliceerd


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

Bert Winthorst in gesprek met de schrijver en lokale historicus Peter van Schaik (1929)

Daarna vertelde de gemeentesecretaris, dat Tini Visser in het verleden voorlichtster was bij de gemeente Amstelveen en dat zij het boek in de jaren 1980 in opdracht van toenmalig burgemeester Otto van Diepen schreef. Aan de hand van interviews met 110 ooggetuigen, hun dagboeken en diverse publicaties volgt de schrijfster de loop van de Tweede Wereldoorlog in Amstelveen. Hans Luyten, de weduwnaar van Tiny Visser zou ook aanwezig zijn, maar moest helaas door omstandigheden verstek laten gaan. Hij had gevraagd of Bert Winthorst zijn speech wilde voorlezen en zo geschiedde. De speech gaf op indrukwekkende wijze weer wat voor een bijzondere prestatie mevrouw Visser heeft geleverd voor de beschrijving van de oorlogsgeschiedenis van Amstelveen.


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

De vele aanwezigen volgen in de voormalige kerkzaal de presentatie


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

Herbert Raat (VVD) wethouder met presentator Bert Winthorst in gesprek. Wethouder Raat heeft door zijn onvermoeibare kracht en historisch besef bereikt wat veel mensen in Amstelveen voor onmogelijk hielden: het realiseren van een online historische beeldbank en twee uit historisch oogpunt belangrijke boeken te laten herschrijven en her-publiceren. Dat maakt het voor de 90.000 bewoners van Amstelveen veel makkelijker om te achterhalen, waar ze eigenlijk wonen en waarvandaan het dorpje Nieuwer-Amstel is gekomen. Het onderwerp geschiedenis is een belangrijk onderdeel van de menselijke kennis en het is essentieel voor ons leven van vandaag

Hierna ontving mevrouw Frieda Gerda van Diepen, weduwe van oud-burgemeester Otto van Diepen, het eerste exemplaar van 'Jaren van verduistering'. Zij bedankte het gemeentebestuur voor het opnieuw uitgeven van het boek. De boeken zijn onderdeel van het raadsvoorstel over historisch besef, zoals op 22 maart 2017 door de gemeenteraad aangenomen. Doel is het verhogen van het historisch besef in Amstelveen, onder andere door het opnieuw uitgeven van de historische boeken.


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

Herbert Raat (VVD) wethouder nodigt mevrouw Frieda Gerda van Diepen-Oost, weduwe van burgemeester Otto van Diepen uit voor ontvangst van het eerste exemplaar van het nieuw uitgegeven boek van Tiny Visser. In feite was burgemeester Van Diepen de opdrachtgever om het eerste en tot nu toe laatste oorlogsboek van Amstelveen te schrijven. Hij schreef in het voorwoord van het boek in 1989: 'Het moge duidelijk zijn, dat 'Jaren van verduistering' geen ambtelijk stuk, geen overheidsproza is' Otto van Diepen was van 1984-1997 burgemeester van Amstelveen.

Maar ook het project ‘Nooit meer teruggekomen’ en het voortzetten van het Amstelveense scholenproject ‘Herdenken en ontmoeten’ horen hierbij. De boeken worden onder andere aangeboden aan alle Amstelveense middelbare scholen en alle nieuwe raadsleden na hun installatie. Tevens vertelde wethouder Raat dat alle aanwezigen beide exemplaren van de gemeente Amstelveen kregen aangeboden, waarop iedereen natuurlijk meteen enthousiast reageerde met applaus. Alle aanwezigen werden uitgenodigd om met elkaar nog een drankje te nuttigen en na een gezellig samenzijn in de Johannes Kapel, ging iedereen met voldoende leesvoer huiswaarts.


(Foto Igor Roelofsen - 2018)

Overzichtsfoto van de voormalige kerkzaal van de Johannes Kapel tijdens de boekpresentatie


(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

Bas Eenhoorn burgemeester van Amstelveen, mevrouw Frieda Gerda van Diepen-Oost en wethouder Herbert Raat poseren voor een historische foto met de herdruk van het boek 'Jaren van verduistering -De bezettingstijd in Amstelveen'. Het is bij iedereen in de Johannes Kapel duidelijk geworden, dat 22 februari 2018 een zeer gedenkwaardige historische dag was voor Amstelveen



Toespraak Hans Luyten, weduwnaar van Tiny Visser
en eigenaar van uitgeverij Dabar-Luyten in Heeswijk-Dinther in Oost-Brabant:

'Goede aanwezigen!

Ik lees u twee van de talrijke reacties die Tini Visser, auteur van het boek ‘Jaren van verduistering’ mocht ontvangen: ‘Het moet een emotionele en pijnlijke periode voor u zijn geweest, om zoveel verdriet en ontbering opnieuw te moeten aanhoren en meebeleven. Ik ben u heel dankbaar, dat u beide zijden van de oorlogsjaren belicht hebt: de ellende, maar ook de heldendaden en de saamhorigheid. En ik bewonder u, dat u dit alles in zulk een mooie stijl en leesbaar Nederlands opgetekend hebt.’

‘Weinig boeken op het gebied van de Tweede Wereldoorlog en meer in het bijzonder over de bezetting van Nederland, heb ik gelezen, die zo minutieus, zo consciëntieus de werkelijkheid weer hebben gegeven als dit bijzondere boek. Het is een documentaire, en toch weer niet - het is een dagboek, en toch ook niet - het is een verhaal, zo boeiend als de meest spannende roman, zonder dat de schrijfster ook maar enige moeite heeft gedaan om ook maar iets te romantiseren. Hier, in dit boek, komt de Jodenvervolging duidelijk en in al haar afschuwelijkheid voor het voetlicht en worden de dapperen in het verzet geprezen zonder dat zij bewierookt worden.’

In 1979 - Tini Visser was 47 jaar oud - besloot het gemeentebestuur, met als belangrijk pleitbezorger de toenmalige burgemeester Otto van Diepen, dat de geschiedenis van Amstelveen in de oorlogsjaren 1940-1945 op papier moest worden gezet en zo behouden voor de toekomst. Tini Visser was werkzaam op de afdeling voorlichting en had tot die datum al enkele romans en een toneelstuk geschreven. Het leek dus vanzelfsprekend, dat aan Tini Visser werd gevraagd om de geschiedenis van Amstelveen in de oorlogsjaren op te schrijven. Zij aanvaardde de uitnodiging ondanks het feit dat zij schrijfster was en geen historica. Maar al gaande het project bleek zij ook op dat terrein getalenteerd.


(Foto Hans Luyten - 2018)

De groep DABAR (een Hebreeuws woord - 'het levende woord') ontstond begin jaren 1980 met Catharina Visser, Renée Rietveld en Hans Luyten. De toen al bestaande Boekmakerij/uitgeverij Luyten, opgericht in december 1978, werd bij de groep ondergebracht en kreeg de naam Dabar-Luyten

Het eindresultaat, ‘Jaren van verduistering’, was een werkstuk dat helder, toegankelijk en heel leesbaar was geschreven maar ook in historisch opzicht volledig verantwoord. Wat men zich onvoldoende realiseerde en ik, als haar partner in de tien jaren van het schrijven van het boek bijna dagelijks heb meegemaakt, was dat zij emotioneel nauwelijks tegen de taak was opgewassen. Ik bedoel daarmee: Tini Visser had een zeer krachtig inlevingsvermogen en was van nature een mens dat vanzelfsprekend begaan was met ieder aan wie lichamelijke en geestelijke ellende overkwam. De talrijke indringende gesprekken die zij voor het boek voerde, stelden dat inlevingsvermogen buitengewoon op de proef. In die zin durf ik zeggen dat ze aan ‘Jaren van verduistering’ intens heeft geleden.

Daarom mocht zij bij de presentatie van de eerste druk in april 1989 met recht tegen de getuigen zeggen: ‘Voor velen van u is de oorlog als een ploeg door uw leven gegaan. Die ploeg heeft u voor altijd verwond en u heeft met pijn en aarzeling getuigenis afgelegd van wat u beleefde. Ook ik heb dikwijls geaarzeld: mocht ik u al die vragen wel stellen? Ik wist, dat alle herinneringen weer boven zouden komen: ’s nachts, de volgende dag. Ik heb veel tranen gezien, ook bij degenen die het verleden zo goed als mogelijk hadden verwerkt. En als ik dan bij u wegging, had ik het gevoel, mijn eigen oorlog te beleven’.

De talrijke ontmoetingen en indringende gesprekken met al degenen die de oorlog met zijn verschrikkingen dichtbij hadden meegemaakt en de intense arbeid aan het boek brachten haar terug bij haar elementaire, oorspronkelijke zijn en daarom besloot ze, om zich dat blijvend te herinneren, terug te gaan naar haar werkelijke voornamen, Catharina Joanna en zich voortaan te noemen: Catharina Visser. Voor mij was dat vanzelfsprekend, zoals het ook vanzelfsprekend was dat zij als die Catharina na ‘Jaren van verduistering’ een reeks boeken schreef over zingeving en maatschappelijke betrokkenheid. Boeken die vele herdrukken mochten beleven en tal van mensen hebben geraakt. Deze maand is het drie jaar geleden dat zij is gestorven, 83 jaren oud.' -aldus de heer Hans Luyten.