Tentoonstelling van kunstschilder Toon de Haas geopend in Amstelveen

Van 31 maart tot en met 22 mei 2016 besteedt Museum Jan van der Togt aandacht aan de in 2015 overleden kunstschilder Toon de Haas, onder de noemer ‘EerbeTOON aan een schilder’. Zijn werk is in bezit van particulieren en diverse instellingen, zowel in binnen- als buitenland.

(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Heleen van Ketwich Verschuur, de nieuwe directeur van het Museum Jan van der Togt, verwelkomt alle aanwezigen

De tentoonstelling werd door journalist Frits Barend geopend op zondagmiddag 3 april 2016 in het Oude Dorp van Amstelveen onder grote belangstelling van het publiek. Toon de Haas (1929 – 2015), die eind 1955 van Texel vertrok en zich in Amstelveen vestigde, was duidelijk voornemens zijn passie voor het schilderen te continueren en zich al doende verder te ontwikkelen. Dat hij bij de posterijen ging werken is vaak genoemd, maar dat hij ook een verdienstelijke reclameontwerper werd, is minder bekend.


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Jan Verschoor, tegenwoordig adviseur van het museum, vertelt over de regelmatige bezoeken van Toon de Haas in het museum en dat hij ook het atelier van Toon vaak had bezocht. Verschoor: 'Toen Adrie, (echtgenote van Toon) hier kwam, danste ze van vreugde toen ze de expositie zag en dat komt nooit voor!'


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Veel mensen kwamen naar de opening van de tentoonstelling van kunstschilder Toon de Haas

Voor de Aalsmeerse Melkcentrale (AMC), die in de jaren 1960 de glazen melkfles voor het kartonnen pak inruilde, ontwierp De Haas toentertijd een eigentijds logo in feloranje, waarmee hij het melkpak een hippe uitstraling gaf. Samen met fotograaf en vriend Ferry Herrebrugh voerde hij diverse opdrachten uit voor verschillende ondernemingen, waaronder de firma Ulbrich en Van Gelder papier.

Gelijktijdig met de opening van de tentoonstelling verscheen ook een soort catalogus met de foto’s van de schilderijen van De Haas. De tentoonstelling is georganiseerd door Galerie Klifart van Herman en Ina Bakker in ’t Drijverhuus te Den Hoorn-Texel. Het boekwerk is in verschillende categorieën ingedeeld, zoals Dorp, Stad, Huis, Tuin en Landleven. Daar is dan goed te volgen hoe Toon de Haas zich als kunstenaar ontwikkelde, maar zijn gedachten bleven vaak beelden van Texel oproepen.


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Journalist Frits Barend, min of meer de buurman van Toon de Haas, vertelt over zijn uitstapje naar Texel, waar hij onverwacht de werken van Toon de Haas tegenkwam in dorpshuis De Bijenkorf. Hoe klein is de wereld?

Toespraak van Frits Barend: 'Ruim een jaar geleden was ik op Texel, helaas voor een treurige aanleiding, de begrafenis van de moeder van de hoofdredacteur van het blad, dat mijn dochter en ik uitgeven, Helden. Ik was er voor de begrafenis van Betty Boks. Voor eerst van mijn leven was ik op weg naar Oosterend, rijdend door prachtig landschap. Na de begrafenis gingen we naar dorpshuis De Bijenkorf. 

En wat of misschien wie hing daar aan de muren? Prachtige landschapsschilderijen van Toon de Haas. Hoe klein is de wereld, Toon de Haas, min of meer onze buurman in Amstelveen. Natuurlijk kende de familie Boks Toon. Sterker, ze woonden in zijn oude atelier. Van Jasper Boks, onze hoofdredacteur, hoorde ik dat de vloer van het atelier bestond uit grafstenen, toen de familie Boks er ging wonen.

Zoals bekend, overleed Toon vorig jaar, Toon die als Texelaar uitgroeide tot de bekendste 21ste eeuwse schilder van Amstelveen. Toon hield van het leven, maakte zich druk om wat er om hem heen gebeurde, maar gek genoeg hield hij zich in zijn creatieve leven verre van de wereld. Eigenlijk kun je niet meer je liefde voor het leven tot uitdrukking brengen dan via de prachtige landschappen en stillevens van Toon. Dan heet je misschien geen geëngageerde kunstenaar, maar impliciet ben je het wel.

Als we bij hem op bezoek waren, werd de hele wereld onder de loep genomen. Ongelooflijk knap, dat je je daarvoor in je werk van kon afsluiten, dat geen oorlog of dictator, geen stomme politics, of opvallende gebeurtenis next door, maar de schoonheid van de natuur je echt inspireerde. Voor een journalist die nooit rust vindt, is dat jaloersmakend, kan ik u zeggen. Soms zou ik willen, dat ik die rust en die kijk op het leven deelde.

Maar Toon specialiseerde zich ook in portretten. Via Adri, die student Neerlandistiek was bij mijn vrouw Marijke, leerden we elkaar kennen. Mijn dochters en mijn vrouw wilden mij voor ons veertig jaar huwelijksfeest verrassen met een portret van mijn kleinzoon Sam. Sam was drie en moest een uur op een stoel in het atelier van Toon zitten om te poseren. Ik kan u wel zeggen, dat het kleine mannetje een beetje bang was voor die imposante stem en voor die indrukwekkende man, waarvoor hij een uur moest stil zitten. En ik mocht niets weten. Als ze langs zijn huis reden, of liepen, zag je mijn kleinzoon opgelucht kijken als ze doorliepen of doorreden.

Uiteindelijk is hij toch nog een paar keer geweest en die bezoekjes hebben geleid tot een prachtig portret. Het heeft me tot roerends geraakt, hoe Toon via dat portret mijn kleinzoon precies op het doek zette zoals Sam is. Het is Sam en toch geen foto, het lijkt een indringende karakterschets. Helaas heeft hij het portret van mijn tweede kleinzoon niet kunnen afmaken, terwijl Seb niet alleen níet bang was, maar ook gefascineerd was door het poseren. Maar Seb hangt er wel en ik moet zeggen, dat ook die niet voltooide Seb op het doek precies is weergegeven zoals hij is.

Zo schrok ik ook toen ik hier binnenkwam, alsof Toon er zelf zat. Hij staat er precies, zoals hij is. Kijkend naar de landschappen in deze prachtige zaal, waande ik me weer even thuis bij Jan Wolkers en zijn vrouw Karina, mijn eerste kennismaking met Texel, met uitzicht over dat prachtige, typisch Texelse landschap. Het licht, de lucht, de details, maar ook de stillevens van bloemen brengen Texel tot leven.

Toon wijdde zijn leven aan de kunst. Hij was een succesvol reclameman, had daar wellicht heel rijk van kunnen worden, maar volgde zijn passie en kon gelukkig uiteindelijk ook leven van zijn echte passie, de schilderkunst. Toon was enig kind, groeide op tussen de schapen en het eindeloze weidelandschap van het prachtige Texel. Uiteindelijk keerde hij als schilder weer terug in dat kind, dat eindeloos door de weide kon zwerven, Dankzij Toon wanen we ons hartje Amstelveen even in hartje Texel.

Geniet van de vele details als u langs de schilderijen loopt, let op de prachtige lichtval, op de geschilderde orde die hij maakte van de wanorde die zijn atelier op Handweg en later de Molenweg ook zo typeerde. Lieve Adri, ik feliciteer je met het uitkomen van jouw wens, een tentoonstelling in dit prachtige museum en ik feliciteer dochter Sara en de kleinkinderen van Toon, het Van der Togt en Amstelveen met deze prachtige ode aan een inwoner. Hiermee verklaar ik de tentoonstelling voor geopend.'

Door zijn vriendschap met journalist Henk Godthelp, chef-redactie van het Amstelveen Nieuwsblad, mocht hij jarenlang zijn schilderijen in het blad publiceren. Het waren portretten van zijn hand, gevolgd door gezichten op Amstelveen, veelal kleurige waterverfkrabbels van straten, parken, of gebouwen. De Haas hield van olieverf, maar ook waterverf en krijt. Zijn hand bewoog vlot over het papier en uit tal van lijnen en krabbels ontstond menig portret, landschapje of hoekje in zijn atelier. Met eenzelfde zwier kwamen zijn bloemaquarellen tot stand.


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Het publiek volgt met grote interesse de toespraak van Frits Barend. Het is de tweede keer deze week, dat in dit museum verborgen connecties werden geopenbaard tussen verschillende personen. Eerst gebeurde dat, toen Peter R. de Vries een boeklancering verrichte en toen bleek, dat hij een jeugdvriend was van journalist Henk Godthelp en nu blijkt Frits Barend een goede kennis van Toon de Haas te zijn. Hoe klein is de wereld?


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Adrie Markus, de tweede echtgenote van Toon de Haas, springt inderdaad bijna in de lucht van blijdschap, dat er zo veel mensen naar de opening van de tentoonstelling van haar man kwamen. Adrie: 'Kom alstublieft nog een keer terug als het niet zo druk is, want het werk van Toon wil gezien worden. Ik vind het heel jammer dat Toon dit niet ziet, maar ben heel blij dat dit kan plaatsvinden. Het is heel bijzonder, dat ook dit de dag is van zijn begrafenis, dat hebben wij niet zo geregeld, maar is gewoon zo gebeurd!'

In het boek behorende bij de tentoonstelling, staan ook gedichten van verschillende dichters en ook van de toenmalige stadsdichter van Amstelveen, Koos Hagen. De gedichten en de kleurrijke schilderijen maken het boekwerk heel sfeervol. Van het eiland Texel, waar De Haas is geboren en ook begraven ligt, werden door hem talrijke grotere en kleinere schilderijen en aquarellen gemaakt. Maar overal, waar hij kwam was hij het liefst schilderend bezig. Alles kon trouwens aanleiding tot een schilderij zijn, zoals blijkt uit de vele olieverfdoekjes van bijvoorbeeld een simpele stoel.


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Gedichtenschrijver Koos Hagen en beeldend kunstenaar Herman Pijnaker waren er ook. Ze waren goed bevriend met Toon de Haas

Uitgangspunt in het werk bleef voornamelijk de figuratie, maar de overgave aan de verf geeft de voorstelling op doek, of papier, vaak een haast dromerige vrijheid. De Haas heeft daags voor zijn overlijden zelf nog treffend verwoord, wat zijn drijfveer was toen hij zei: “Ik begrijp de dingen die bestaan door ze te gaan schilderen.” Zo heeft hij jarenlang zijn vak uitgeoefend, met een open oog voor wat er rondom in de kunst gebeurde, zich daarbij houdend aan zijn eigen vorm.'


(Foto Amstelveenweb.com - 2006)

Archieffoto van Toon de Haas in zijn atelier tijdens de Atelierroute 2006


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Een kenmerkend schilderij van Toon de Haas, het landschap op Texel


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Toon de Haas: 'Leeg doek' - olieverf op doek 1994


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Toon de Haas: 'Zelfportret' - olieverf op doek

Adres: Museum Jan van der Togt Dorpsstraat 50 1182 JE Amstelveen Tel.: (020) 641 57 54 Openingstijden: Woensdag t/m vrijdag van 11.00 – 17.00 uur, zaterdag en zondag van 13.00 – 17.00 uur.